Wij zijn anders

Gedreven door ambitie en plichtsbesef werkt zijn zus zich in de ene kamer door acht proefexamens per dag. In de andere hangt onze zoon veertien uur per etmaal voor een beeldscherm, waarop buitenaardse wezens en goed uitgeruste paratroopers elkaar naar het leven staan. Een logische rolverdeling, heeft de wetenschap aangetoond, maar mijn eega weigert zich daar bij neer te leggen. Om structuur te brengen in zijn met ledigheid gevulde meivakantiedagen, geeft ze hem drie werkjes: de (geleegde) gft-bak binnenhalen, de krantentas afstorten in de papiercontainer en de flessen weggooien, allemaal binnen een straal van dertig meter rond ons huis.

Na decennia van het stelselmatig wegwerken van elke vorm van onderscheid, komt er weer aandacht voor de verschillen tussen jongens en meisjes. Zo bracht De Volkskrant dinsdag in een bijlage vooral de situatie in het onderwijs in beeld. Waar het vrouwelijk geslacht goed garen spint bij verbaal-linguïstische onderwijsvernieuwingen als het Nieuwe Leren en het Studiehuis, vallen jongens buiten de boot omdat hun onvolgroeide puberhersens er nog niet aan toe zijn om eigen leervragen te bedenken, presentaties te houden of werkstukken te maken. Ze missen structuur en duidelijke beoordelingscriteria.

De oorsprong van deze verschillen voert ons terug naar de chimpansees, waar de vrouwtjes leergierig de vaardigheden van hun moeders kopiëren en de mannetjes elkaar bij voorkeur voor de bek slaan of achter elkaar aan hollen en met stront gooien. Uiteindelijk komt het allemaal wel goed met de aspirant-leiders op de apenrots, het duurt alleen wat langer.

In het mensenleven hebben onze mannetjes het tij tegen. Doordat in het onderwijs steeds meer vrouwelijke invloeden doordringen raken ze de weg kwijt. Mijn echtgenote kan zich met terugwerkende kracht nog opwindende over het onderhoud dat zij op de peuterspeelzaal had met een leidster die haar aanraadde om voor onze zoon professionele hulp te zoeken omdat hij niet netjes aan een tafel vlindertjes wilde vouwen en bij het tekenwerkje buiten de lijntjes kleurde. Op de basisschool vonden ze hem ongeschikt voor de havo, omdat gedrag en werkhouding belangrijkere selectiecriteria zijn dan de Cito-toets.

Jongens zijn laatbloeiers. Onze zoon gaat straks fluitend naar 3-vwo. Niet met negens en tienen, zoals zijn zus. Maar – heel berekenend – alles ruim voldoende.

Jongens hebben mannen nodig om zich mee te identificeren, is een opvatting in de pedagogie waaruit volgens mijn eega een belangrijk deel van het gedrag van onze jongste nazaat valt te verklaren. De hele dag voor de computer hangen, zich verliezen in zinloze bezigheden en belangrijke taken in het gezin verwaarlozen. Van wie zou hij dat nou hebben?

De enkele keer dat ze me inschakelt om structuur te brengen in zijn leven, hang ik voor het late Sportjournaal en wekt ze me uit mijn lethargie om te kijken of onze jongste nazaat al in bed ligt. Gelaten sjok ik dan de trap op, doe de deur van zijn kamer open en zie hem in mijn houding voor de tv, met zijn rug naar een brommende computer en met naast hem een mobieltje waaruit blikkerige muziek klinkt. ‘Je moet naar bed’, zeg ik halfslachtig en hij knikt. Als zijn zus hem niet eerder verraadt, weten hij en ik dat hij vanaf dat moment nog zeker drie kwartier heeft voordat zijn moeder ontdekt dat hij nog gewoon achter zijn tv zit.

Zoals het me een dag later bij thuiskomst geen moment verbaast dat de oude kranten en de lege flessen nog in de hal staan, en de gft-bak nog aan de stoep. Zijn excuus – ‘het regende’ – wordt alleen door de mannelijke helft van het ouderlijke gezag als redelijk ervaren.

Wij zijn anders.

Het kan niet genoeg worden benadrukt.

Uit de krant van 6 mei 2010.