Tijdens de negen maanden dat een zwangerschap duurt, mag het lichaamsgewicht van een vrouw geleidelijk met 10 tot 15 kilo toenemen (‘eet niet voor twee, eet dubbel zo gezond, zorg er wel voor dat je geen honger hebt’). Met toenemende verontrusting zie ik elke ochtend hoe mijn bijna 13-jarige dochter het gewicht dat haar seksegenoten – op veel latere leeftijd, mag ik bidden – normaal in en rond de buik torsen, met een moeizame beweging in één keer op haar rug slingert. Veertien kilo, woog haar Eastpak vanmorgen. Maar maandag is dan ook letterlijk de zwaarste dag in haar leven als brugklasser.
De Eastpak uit mijn tijd was de pukkel, maar ik kan me niet herinneren dat ik die in de jaren zeventig als een loden last heb gedragen. Hadden wij minder boeken? Waren ze minder dik? Alleen al de omvang van het legergroene geval waarin je hele hebben en houwen moest worden gepropt, maakt het onwaarschijnlijk dat er meer dan een kilo of vier, vijf in gezeten heeft. Een enkel klasgenootje dat je met zo’n ouderwetse, bruinlederen schooltas zag sjouwen, hoorde tot de verachtelijke categorie die het complete boekenbestand met zich mee zeulde, om in een enkel vrij uur al wat huiswerk te maken.
Door de hoeveelheid vakken die ze moeten volgen, hebben brugklassers het moeilijker dan leerlingen uit hogere klassen. Als de school voorbereidt op de maatschappij, is dit de les waarin je ervaart dat de lichtste schouders de zwaarste lasten dragen. De eerste dagen dat ik met ongeloof zag hoeveel kilo ze in haar Eastpak stopte, heb ik me er persoonlijk van overtuigd dat ze niet had ingepakt aan de hand van het complete weekrooster. De dag daarop – toen er nog een paar dikke Van Dale’s bijkwamen – zwol haar rugzak op tot zo’n omvang, dat er onder dragers van een Mount Everest-expeditie een wilde staking zou zijn uitgebroken.
Ongelukkigerwijs verkeren 12- en 13-jarigen ook nog eens in de geestestoestand dat elke ouderlijke raadgeving als verwerpelijk moet worden beschouwd, zodat al mijn pogingen om haar last te verlichten, op niets uitliepen. Een fietstas wilde ze niet. Een metalen rekje waarop haar tas kon steunen als ze hem op haar rug had, mocht ik niet op haar achterbankje monteren. Het enige compromis was een wat groter uitgevallen zadeltas, waarin ze in elk geval haar regenbroek en overschoenen kan proppen. Dat kon ook niet anders, want die kregen we met geen mogelijkheid meer in haar door leerboeken, etui en lunchpakket vacuüm gezogen tas.
De loden last hoeft alleen van en naar school te worden gedragen. Zodra ze is gearriveerd, gaat de inhoud van haar rugzak in een locker en stopt ze in de pauzes en tijdens lokaalwisselingen alleen de boeken in haar tas die ze het volgende uur nodig heeft.
Tot mijn opluchting las ik afgelopen week dat ik niet de enige ben die zich stoort aan dit heen en weer slepen van de boekenberg. Een Israëlisch elektronicabedrijf heeft een geheugenkaart van 28 gram ontwikkeld, waarop lesboeken in digitale vorm kunnen worden opgeslagen. Op de eerste versie van de BookLocker kan vijf kilo aan schoolboeken, die via een monitor op de pc thuis en op school kunnen worden geprojecteerd. Binnen een jaar moet het geheugen zodanig zijn uitgebreid dat de complete boekentas op het schijfje kan. Een deel van het geheugen kan dan ook nog worden gebruikt voor werkstukken.
Een struikelblok voor het broze beenderstelsel van mijn dochter is voorlopig nog het ontbreken van een pc op elke schoolbank waarmee de Booklocker is af te lezen. Als dat is geregeld, blijft haar ballast nog maar beperkt tot één exemplaar. Verreweg het dikste boek dat ze elke ochtend vrijwillig in haar uitpuilende Eastpak stopt, is een 1,6 kilo wegende, Engelse uitgave van The Lord of the Rings.
Die leest ze in de pauzes.
Uit de krant van 14 februari 2005.
Reacties kunnen niet achtergelaten worden op dit moment.